पञ्चमः पाठः ‘अहम् ओरछा अस्मि’
कक्षा-8
विषय – संस्कृत
प्रश्न 1. एकपदेन उत्तरं लिखत-
क. ओरछानगरं कस्मिन् मण्डले अस्ति?
उत्तर- टीकमगढ़मण्डले।
ख. ओरछानगरस्य स्थापना कदा अभवत्?
उत्तर- षोडशशताभब्दे।
ग. ओरछानगरस्य स्थापना केन कृता?
उत्तर- रूद्रप्रतापेन।
घ. विषपानस्थलं कुत्र वर्तते?
उत्तर- रामराजामन्दिरे।
ङ. विषपानं कः कृतवान्?
उत्तर- हरदौलः।
च. ओरछानगरं परितः किम्?
उत्तर- वनम्। ( जंगल )
प्रश्न 2. एकवाक्येन उत्तरं लिखत-
क. ओरछानगरस्य परिक्षेत्र प्रमुखनदीनां नामानि लिखत।
उत्तर – धसान ,जामिनी-जतारा और बेतवा:।
ख. दुर्गस्य किं वैशिष्टयम् ?
उत्तर – दरबारभवनम् ,शीशभवनम् च दुर्गस्य वैशिष्टयम्।
ग. भवनानां गवाक्षेषु किं विद्यते?
उत्तर – भवनानां गवाक्षेषु प्रस्तरपट्टिकासु सूक्ष्मं शिल्पकार्य विद्यते।
घ. हरदौलमहाराजः किमर्थं विषपानं कृतवान्?
उत्तर – हरदौलमहाराजः महाराज्याः सम्मानरक्षणाय राज्ञः सन्देहनिवारणाय च विषपानं कृतवान्।
ङ. प्रसिद्धकवेः केशवदासस्य स्थानं कुत्र अस्ति?
उत्तर – प्रसिद्धकवेः केशवदासस्य स्थानं उद्यानस्य नातिदूरे अस्ति?
च. ओरछानगरे कानि द्रष्टव्यानि स्थलानि सन्ति?
उत्तर – ओरछानगरे लक्ष्मीनारायणमन्दिर – फूलबाग – दीवान हरदौलभवन – सुन्दरभवन – शहीदस्मारक प्रभृतीनि द्रष्टव्यानि स्थलानि सन्ति।
प्रश्न 3. उचितं मेलयत-
(अ)……………………………………..(ब)
क. ओरछानगरस्य परीक्षेत्रे – तं प्रथमं पूजयन्ति।
ख. विवाहावसरे महिलाः – अद्भुतं भाति।
ग. प्रस्तरेषु कलायाः चित्रणम् – चतस्त्रः नद्दः सन्ति।
घ. जुझारसिंहस्य प्रियः अनुजः – महाराजवीरसिंह प्रथमस्य शासने अभवत्।
ङ. सर्वाधिकं निर्माणकार्यं – हरदौलः आसीत्।
उत्तर-
(अ)…………………………………………(ब)
क. ओरछानगरस्य परीक्षेत्रे – चतस्त्रः नद्दः सन्ति।
ख. विवाहावसरे महिलाः – तं प्रथमं पूजयन्ति।
ग. प्रस्तरेषु कलायाः चित्रणम् – अद्भुतं भाति।
घ. जुझारसिंहस्य प्रियः अनुजः – हरदौलः आसीत्।
ङ. सर्वाधिकं निर्माणकार्यं – महाराजवीरसिंह
प्रथमस्य शासने अभवत्।
प्रश्न 4. उचितपदेन रिक्तस्थानं पूरयत-
क. विषपानस्थलं उद्दानस्य मध्ये वर्तते।
( उद्दानस्य मध्ये / मन्दिरस्य प्रांगणे )
ख. दरबारभवनं दुर्गे अस्ति।
( दुर्गे / मार्गे )
ग. केशवदासः हिंदीभाषायाः कविः आसीत्।
( संस्कृतभाषायाः / हिंदीभाषायाः )
घ. ओरछानगरस्य इतिहासः रोचकः अस्ति।
( रोचकः / मोचकः )
ङ. जामिनीनद्दाः तीरे जम्बूवृक्षाः अधिकाः भवन्ति।
( दाडिमवृक्षाः / जम्बूवृक्षाः )
प्रश्न 5. नामोल्लेखपूर्वकं समासविग्रहं कुरुत
क. शिल्पकार्यम्
ख. काव्यकलाविदग्धायाः
ग. विषपानस्थलम्
घ. विवाहावसरे
ङ. चतुर्भुजमन्दिरम्
उत्तर-
सम्स्तपदम….समास-विग्रहः….समासस्य नाम
क. शिल्पकार्यम्….शिल्पस्य कार्यम्…. तत्पुरुष
ख. काव्यकलाविदग्धायाः….काव्यकलयां विदग्धायाः…. तत्पुरुष
ग. विषपानस्थलम्….विषपानाय स्थलम्…. तत्पुरुष
घ. विवाहावसरे….विवाहस्य अवसरे…. तत्पुरुष
ङ. चतुर्भुजमन्दिरम्….चतुर्भुजस्य मन्दिरम्…. तत्पुरुष
प्रश्न 6. नामोल्लेखपूर्वकं सन्धि विच्छेदं कुरुत-
क. अत्रैव
ख. महत्त्वञ्च
ग. अद्यावधि
घ. सर्वाधिकम्
ङ. भवनमपि
उत्तर-
शब्दः….संधि विच्छेदः….सन्धि-नाम
क. अत्रैव….अत्र+एव….स्वर संधिः(वृद्धिः)
ख. महत्त्वञ्च….महत्त्वम्+च….व्यंजन संधिः
ग. अद्यावधि….अद्य+अवधि….स्वर संधिः(वृद्धिः)
घ. सर्वाधिकम्….सर्व+अधिकम्….स्वर संधिः(वृद्धिः)
ङ. भवनमपि….भवनम्+अपि….व्यंजन संधिः
प्रश्न 7. समीचीनं चिनुत (आम्/न)-
(ठीक को चुनो, ठीक के आगे ‘आम्’ (हाँ) और गलत के आगे ‘न’ (नहीं) लिखो-)
(क) ओरछानगरस्य दुर्गः सुदृढ़ः कलात्मकः च नास्ति। [न]
(ख) अभयारण्यं वन्यपशूनां रक्षणाय भवति। [आम्]
(ग) ओरछानगरे भित्तिकासु मनोहराणि चित्राणि वर्तन्ते। [आम्]
(घ) ओरछानगरस्य निकटे सप्तधाराः सन्ति। [आम्]
(ङ) रामराजामन्दिरे परशुरामस्य प्रतिमा अस्ति। [न]
| ➤Education Point की जानकारी टेलीग्राम ग्रुप पर देखने के लिए यहाँ क्लिक करें एवं Telegram Group join करने के लिए यहाँ क्लिक करें।
➤Education Point की सभी जानकारीयां Category Wise देखने के लिए यहाँ क्लिक करें। ➤ Education Point पर visit करने के लिए आपका धन्यबाद 🙏🏻 आपका दिन शुभ हो 🙏🏻 |